Cũng là cá, tôm, mực, ghẹ nhưng được đánh bắt ở vùng biển Cửa Lò, Diễn Châu và Quỳnh Lưu có hương vị khác hẳn, vừa thơm ngọt, lại đậm đà. Điều này đã được không ít du khách gần xa thừa nhận. Chưa kể món mực nháy – thứ mực vừa được các ngư phủ cưỡi chiếc thuyền con câu về từ mặt biển, mực còn sống, tươi roi rói và lấp lánh những đốm lân tinh, hấp luộc để thưởng thức tưởng chừng như không có gì thú vị hơn.

Rồi có thể kể thêm món cá thu nướng, ghẹ hấp, cháo nghêu… Mỗi món có một nét riêng nhưng tất cả đều mang hương vị mặn mòi của biển, qua bàn tay chế biến khéo léo của những đầu bếp quê Nghệ càng thêm phần hấp dẫn.

Được biết, từ lươn người ta có thể chế biến ra hàng chục món ăn hấp dẫn. Ở Nghệ An, lươn thường được chế biến thành các món: cháo lươn, súp lươn, miến lươn, lươn om chuối đậu, lươn xúc bánh đa, miến lươn và lươn nướng. Nghĩa là từ thịt lươn, với cách chế biến và gia giảm khác nhau, những người đầu bếp xứ Nghệ đã cho ra đời các món ăn khác nhau, giúp thực khách có thêm trải nghiệm về sự tinh tế và khéo léo của con người nơi đây.

Điều đáng nói là lươn có mặt khắp ruộng đồng của đất nước nhưng vì sao chỉ trở thành đặc sản của xứ Nghệ? Có lẽ, điểm chính yếu làm nên bản sắc là cách chế biến. Ở đây, bí quyết chế biến được truyền lại bao đời, làm nên sự thơm ngon, ngọt bùi, săn chắc và béo của các món làm từ lươn. Nếu cháo lươn có vị cay cay và ấm nóng thì súp lươn có vị thơm nồng; miến lươn vừa ngọt, vừa mềm; lươn om chuối đậu có mùi thơm nức và lươn nướng thơm ngon hương vị đồng quê.

Người Nghệ An xưa nay lưu truyền “Nhút Thanh Chương, tương Nam Đàn”, đây chính là sự khẳng định về mặt bản sắc và thương hiệu sản phẩm của hai vùng quê này. Trước tiên, đây là những món dân dã, phục vụ nhu cầu đời sống thường nhật của người dân xứ Nghệ. Nhút thường được làm từ xơ mít non hoặc hoa chuối thái nhỏ, trộn với lạc rang và một số gia vị khác, nhà nào sang thì thêm thịt ba chỉ nên có đủ vị mặn, ngọt, chua, cay. Có thể cất trữ và bảo quản lâu ngày, nhút trở thành món ăn phổ biến một thời và ngày nay đã thành đặc sản, vào đến trong Nam, ngoài Bắc. 

Ngược lên với đồng bào vùng cao, chúng ta sẽ được thưởng thức những món ăn mang đậm hương sắc của núi rừng, sông, suối. Với điều kiện đặc thù về địa hình, khí hậu và tập quán sản xuất, bà con các dân tộc đã làm nên những sản vật và lưu giữ những món ăn đặc trưng, không dễ bị lẫn. Có thể kể đến lợn đen, gà đen, bò, khoai sọ, gạo dân tộc Mông, đào, mận… Những sản vật này được chế biến thành món đặc sản như bò giàng, thịt gà nướng và lợn nướng, cơm lam, xôi ngũ sắc, chẻo, moọc và canh ột… 

Tùy vào nguyên liệu, gia vị và cách chế biến, mỗi món ăn có một hương vị khác nhau nhưng tất cả đều toát lên vị thơm ngon, nồng ấm của đại ngàn và vị mát lành của khe suối. Những món ăn vào dịp lễ, tết và hội hè của người dân các bản làng giờ cũng đã thành đặc sản có sức hấp dẫn lớn đối với du khách. Khách miền xuôi lên, nếu có thời gian sẽ không thể không nhâm nhi ly rượu với thịt gà đen và xuýt xoa ống cơm lam còn nóng hôi hổi.

Chưa kể, núi rừng và sông suối vùng cao còn ưu ái cho bà con nhiều sản vật, để rồi qua sự khéo léo trong khâu chế biến thành những món ngon nức tiếng khắp vùng. Không những thế, mỗi vùng lại có một sản vật riêng để mỗi khi đặt chân đến du khách sẽ tìm và thưởng thức. Đó là Con Cuông với cá mát sông Giăng; Quỳ Châu và Quế Phong với vịt bầu Quỳ; Quỳ Hợp với chè đâm; Kỳ Sơn với mận Mường Lống…